Psikolojide En Çok Merak Edilen 10 Terim ve Anlamı
Kafa Karışıklığını Gideren Mini Rehber
Psikolojiyle ilgilenmeye başladığında bir sürü kavramla karşılaşırsın:
Bilinçaltı, savunma mekanizmaları, empati, narsisizm...
Kimi günlük hayatta da kullanılır, kimi sadece kitap sayfalarında.
Bu yazıda, en sık duyulan ve en çok merak edilen 10 psikolojik terimi senin için sade ve açık bir şekilde derledik.
1. Bilinçaltı (Subconscious)
Günlük farkındalığın dışında kalan düşünce ve duyguların saklandığı zihinsel alandır.
Freud’a göre bastırılan anılar, korkular ve arzular burada yer alır.
Bazen rüyalarla, bazen tepkilerle ortaya çıkar.
2. Empati
Karşındaki kişinin ne hissettiğini anlayabilmek ve bunu içten hissedebilmektir.
Empati kuran biri “Ben olsaydım ne hissederdim?” diye düşünür.
3. Narsisizm
Kendine aşırı hayranlık, beğeni ve üstünlük hissiyle tanımlanır.
Narsisistik kişiler başkalarının ihtiyaçlarını önemsemez, sürekli onay ve ilgi bekler.
4. Savunma Mekanizmaları
Zihnin, rahatsız edici duygularla baş etmek için kullandığı otomatik tepkilerdir.
Örnekler:
– Bastırma (Repression): Acı verici anıyı bilinç dışına itmek
– Yansıtma (Projection): Kendi hislerini başkasına yüklüyormuş gibi görmek
5. Anksiyete (Kaygı Bozukluğu)
Nedensiz veya aşırı seviyede hissedilen endişe, korku ya da gerginliktir.
Günlük hayatı zorlaştırabilir. Fiziksel belirtileri de olabilir: terleme, çarpıntı, titreme gibi.
6. Depresyon
Sürekli üzgün hissetme, isteksizlik, enerji düşüklüğü, umutsuzluk gibi belirtilerle kendini gösteren ruhsal bir durumdur.
Geçici bir üzüntü değil, tıbbi bir durumdur ve destek alınması gerekebilir.
7. Travma
Kişinin ruhsal dengesini sarsacak kadar yoğun ve olumsuz bir deneyimdir.
Sadece fiziksel değil, duygusal olarak da iz bırakır.
Travma sonrası stres bozukluğu (TSSB) gibi durumlara yol açabilir.
8. İçgörü (Insight)
Kendi iç dünyanı, düşüncelerini ve davranışlarının nedenlerini anlayabilme yetisidir.
İçgörü, kişisel gelişim ve terapi sürecinde oldukça önemlidir.
9. Bilişsel Çarpıtma
Gerçeği algılayış biçimimizdeki sistematik hatalardır.
Örneğin:
– Felaketleştirme: Küçük bir durumu abartmak
– Siyah-beyaz düşünme: Her şeyi ya çok iyi ya da çok kötü görmek
10. Benlik Saygısı (Özsaygı)
Kendine verdiğin değer ve saygıdır.
“Ben yeterliyim”, “Değerliyim” diyebilmektir.
Düşük benlik saygısı, özgüven sorunlarına yol açabilir.
Sonuç
Psikoloji dünyası bazen karışık gibi görünse de aslında hayatın içinden çok şey barındırır.
Bu temel terimleri bilmek, hem kendini hem başkalarını daha iyi anlamana yardımcı olur.
Bilmek iyileştirir. Anlamak dönüştürür.
İlginizi Çekebilir: Psikolojik Dayanıklılık Nasıl Kazanılır?
Yorum Gönder